Intrafamiliaal geweld vindt plaats binnen een familie of gezin, wat maakt dat de ganse familie betrokken is. Ook kinderen zijn getuige (geweest) van huiselijk geweld. In 2021 bleek bij minstens 80% van de 723 aangemelde dossiers aan het Mechelse FJC (Family Justice Center) dat kinderen getuige waren van geweld in hun gezin. Een hoog cijfer met een duidelijke boodschap: er is nood, veel nood aan een kinderwerking.
Sinds hun opstart in 2017 stelde het FJC een kinderwerking als een doelstelling op langere termijn. De voorbije vijf en een half jaar is het centrum uitgegroeid tot een sterke bovenlokale netwerkorganisatie, met verankering in twaalf gemeentes van arrondissement Mechelen. Parket, politie, hulp- en dienstverlening, Agentschap Justitie en Handhaving, Vlaamse overheid en lokale besturen werken daarvoor intens samen. Het gemeentebestuur van Bonheiden trekt in 2023 voor de samenwerking €12.000 uit. Het intens samenwerken leidde tot meer efficiënte en adequate aanmeldingen en begeleidingen. De tijd was dus rijp voor een volgende stap in de FJC-werking.
Strijd tegen intrafamiliaal geweld als topprioriteit
Het Family Justice Center werkte een aanpak uit met inbegrip van kinder- en oudersessies. Deze aanpak dienden ze eveneens in als subsidiedossier binnen een oproep voor inventieve projecten rond intrafamiliaal geweld. Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden trok voor dit topic in totaal 1,5 miljoen euro uit, verdeeld onder 15 (samenwerkings)besturen. Als geselecteerd project kreeg het Family Justice Center een financiële impuls van 100.000 euro.
De problematiek van intrafamiliaal geweld is veelal niet zichtbaar. De drempel om hulp te zoeken en aangifte te doen ligt vaak nog te hoog, waardoor vele slachtoffers niet de gepaste zorg krijgen. Door de steun kunnen lokale besturen via hun initiatieven slachtoffers een luisterend oor en een veilige omgeving bieden. Ook kinderen, die dikwijls getuige zijn van huiselijk geweld, behoren tot die slachtoffers.
Kinderen hebben er nood aan gehoord te worden, zeker als ze getuige zijn geweest van wat geen enkel kind wil zien: ruzie en geweld tussen ouders. De sessies passen in een hele batterij aan maatregelen om familiaal geweld en de gevolgen hiervan aan te pakken. Dit aanbod voor kinderen gaan we verder uitwerken in de huidige en de nieuwe FJC’s die voor het einde van 2023 in iedere regio zullen opgericht worden. In samenwerking met de Vertrouwenscentra Kindermishandeling wordt een kinderpsycholoog aangesteld. Bovendien komen er in elke regio ook lotgenotengroepen. Zo wordt de spiraal van geweld doorbroken die veel te vaak van generatie op generatie wordt doorgegeven.
Met deze federale impulsmiddelen heeft FJC Mechelen de doelstelling om 100 ouders en 60 kinderen te bereiken. Een pittige opdracht, maar als gevestigd samenwerkingsplatform in de streek hebben we daar een streepje voor. Kernpartners zoals het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling (VK) zijn daarbij essentieel. En de kwaliteit van de begeleidingen is voor ons het meest doorslaggevend. Als onze doelgroepen een klankbord gevonden hebben en stenen kunnen verleggen in hun huidige situatie, is onze missie geslaagd.
Ook de betrokken politiezones dragen hun steentje bij, met het nieuwe project in het achterhoofd.
Politie is de grootste aanmelder van situaties rond intrafamiliaal geweld. Zij ervaren dat kinderen maar al te vaak getuige zijn van huiselijk geweld, en schatten het belang van kinder- en oudersessies hoog in.
Blaffen of schuilen
Creativiteit en symboliek vormen een belangrijke rode draad doorheen de kindersessies. Vandaar de naam ‘Blaffen of schuilen’, belichaamd door een hond en een schildpad. Het psycho-educatieve programma geeft kinderen een platform: binnen een safe space ontmoeten zij lotgenoten en een casusregisseur. Die helpt hen om te gaan met hun ervaringen en gevoelens, zonder dat ze in een zwaarwichtig therapeutisch traject belanden.
Concreet telt het programma drie wekelijkse groepsgesprekken voor kinderen en jongeren van 8 tot 14 jaar, telkens op woensdagnamiddag. Daar maken twee begeleiders, waaronder één begeleider vanuit het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling, alle topics bespreekbaar: gevoelens en gedragingen, tools die kunnen helpen, stress en spanning, steun en veiligheid…
Flankerend aan de kindersessies zijn er twee bijeenkomsten voor hun ouders: één startsessie en een terugkommoment tijdens de derde en laatste kindergroep. Door hun aanwezigheid weten de kinderen dat hun ouders ook achter de werking staan. Ook worden op die manier indirect de leeftijden buiten categorie 8-14 bereikt.
Het is ontzettend waardevol om te zien hoe de kinderen openbloeien tijdens de sessies. Sommigen staan bij aanvang heel sceptisch tegenover het programma, maar willen enkele uren later niet meer vertrekken. Vermits alle 12 lokale besturen van het FJC hierin participeren, zullen er continu sessies lopen doorheen het werkingsjaar. Dat maakt dat er snel bijgestuurd en geëvalueerd kan worden. We staan nog in de startblokken van het pilootproject, maar de eerste resultaten zijn gunstig. Met grote dank aan de collega’s die de kinderen op hun gemak stellen en hen helpen om specifieke gevoelens en ideeën boven de radar te brengen.
